"Πλήρης αποσιώπηση..."

Τί έχουμε ακούσει άραγε για τη γειτονική Λιβύη τους τελευταίους μήνες; τί απέγιναν οι λαλίστατοι "γεωπολιτικοί" αναλυτές που μιλούσαν για τα εγκλήματα του Καντάφι και διακιολογούσαν την εισβολή του ΝΑΤΟ; Ποιοί είναι αυτοί που κυβερνούν τώρα, ποιόν εκπροσωπούν, ποιό είναι το λαϊκό τους έρεισμα; Πού πήγαν οι "αγανακτισμένοι" Λίβυοι (;) που "πήραν τα (υπερσύγχρονα) όπλα", ή τα αγόρασαν για να πολεμήσουν για την ελευθερία τους;
Προφανώς δε μπορούμε έτσι απλά να τα απαντήσουμε όλα αυτά, ούτε να τα εξηγήσουμε... Μας κάνει όμως εντύπωση το ότι δεν μαθαίνουμε τίποτα για μια χώρα που είναι δίπλα μας, για μια χώρα που βομβαρδίστηκε και καταστράφηκε από αεροπλάνα που απογειώνονταν από τη Σούδα, την Ανδραβίδα, τον Άραξο...
Σκεφθείτε, επί μήνες έφευγαν αεροπλάνα από ελληνικό έδαφος για να βομβαρδίσουν μια γειτονική χώρα (με αφορμή που δεν καταλάβαμε ακριβώς) και εμείς δεν ακούγαμε σχεδόν τίποτα για το θέμα... Μετά δε την "απελευθέρωση" απολύτως τίποτα....!

Βρέθηκα στη Λιβύη στα τέλη του 2009, ένα χρόνο και κάτι πριν αρχίσει η καταστροφή της χώρας... Τί είδα; Μια ακόμα αραβική χώρα, με αρκετά σκουπίδια στους δρόμους, παρατημένους αρχαιολογικούς χώρους παγκόσμιας αξίας και την προσωπολατρεία του Καντάφι να επισκιάζει τα πάντα... Από την άλλη όμως, είδα έναν λαό, τους Λίβυους, πολλοί εκ των οποίων δεν δούλευαν, απολάμβαναν κοινωνικές παροχές και δικαιώματα υψηλού επιπέδου, σεβονταν τις γυναίκες και δεν τις υποχρέωναν σε ισλαμική περιβολή και πολλούς, πολλούς αφρικανούς κυρίως μετανάστες που είχαν πάει στη Λιβύη για να δουλέψουν ως οικονομικοί μετανάστες. Δυτικοί επιχειρηματίες, Κινέζοι εργάτες, Αφρικανοί μετανάστες, Αιγύπτιοι και Σύριοι που δούλευαν κυρίως στις οικοδομές, Αλγερινοί στα εστιατόρια... Με λίγα λόγια, πολλοί Λίβυοι δεν δούλευαν ή απλώς είχαν μια κρατική δουλειά και μπορούσαν να ζουν άνετα, πολύ πιο άνετα από τους λαούς των υπολοίπων αραβικών κρατών.

Είχαμε ακούσει κατά τη διάρκεια της εισβολής του ΝΑΤΟ ότι οι Λίβυοι ζούσαν σε καλύβες (που πουθενά δεν είδα) και ο Καντάφι μέσα στα πλούτη... 

Όπως και να έχει, η χώρα διαλύθηκε, πολιτικά κατακρεουργήθηκε, εξαθλιώθηκε, παραδόθηκε στους πετρελαιοφάγους και ανθρωποφάγους επιχειρηματικούς κολοσσούς και...; ελευθερώθηκε από κάτι; βελτιώθηκε σε κάτι; Μπήκαν στη χώρα αμέτρητες ποσότητες όπλων που χρησιμοποιήθηκαν από τους μισθοφόρους του ΝΑΤΟ, ισλαμιστές και πάσης φύσεως καιροσκόπους που έσπευσαν να πλουτίσουν και να σκοτώσουν... και τώρα; πού πήγαν όλοι αυτοί; έμειναν εκεί ή μήπως κάποιοι "μάχονται" στη Συρία ως άλλη αντιπολίτευση; 

Πού είναι άραγε οι "ομαδικοί τάφοι" που μας υπόσχονταν τα ΜΜΕ από τη βιαιότητα του Καντάφι; Πού είναι οι "ογκώσεις διαδηλώσεις" της "αντιπολίτευσης" εκτός από τα κοντινά πλάνα; Πού είναι οι μεγάλες συγκεντρώσεις που έγιναν στην Τρίπολη τον Ιούλιο του 2011 υπέρ του Καντάφι; Ποιός τις έδειξε ή τις ανέδειξε για να καταλάβουμε τί γίνεται στην άλλη άκρη του Λιβυκού Πελάγους;  

 Η Σίρτη λίγο μετά την "απελευθέρωσή" της και την ισοπέδωση από το ΝΑΤΟ

Τέλος, είδαμε έναν ηγέτη μιας χώρας με διεθνή εμβέλεια, με τα καλά και τα κακά του, με τα λάθη και τον αυταρχισμού κάθε ηγεμόνα αραβικής χώρας, να σύρεται και να σκοτώνεται εν ψυχρώ σαν σε μεσαιωνική διαπόμπευση, να σφαγιάζεται από τυχάρπαστους, πράκτορες (;), μισθοφόρους, μέλη πολιτοφυλακών... Ο Καντάφι, που ήταν "στο θρόνο του", τα "είχε όλα", θα μπορούσε να φύγει, να ζητήσει άσυλο, να πάρει τα "αμύθητα πλούτη" του και να βρει καταφύγιο στους συμμάχους του, αυτός ο "ελεεινός δικτάτορας" και "δολοφόνος του λαού του" κατά τα διεθνή ΜΜΕ, έμεινε στη γενέτειρά του, τη Σίρτη, πολέμησε ο ίδιος, περιστοιχισμένος από χιλιάδες υποστηρικτές που θα μπορούσαν να είχαν αυτομολήσει, ή να είχαν και αυτοί αποχωρήσει. Πολέμησε και πέθανε υπερασπιζόμενος της πατρίδα του. 

Τί ξερουμε σήμερα για την τύχη της Σίρτης, πόλης-προτύπου της διακυβέρνησης Καντάφι, με πολεοδομικό σχεδιασμό, συνεδριακά κέντρα και ωραίους δημόσιους χώρους; Τί ξέρουμε για χωριά που κατοικούνταν από αφρικανούς πολιτογραφημένους Λίβυους και σήμερα έχουν ερημώσει; η περίπτωσημτης πόλης Ταγουάργκα (Tawarghah) είναι χαρακτηριστική. Οι κάτοικοί της σφαγιάστηκαν, η πόλη εκκενώθηκε και όσοι απέμειναν είναι σε στρατόπεδα προσφύγων ή κρύβονται, μόνο και μόνο γιατί ήταν αφρικανικής καταγωγής Λίβυοι, κάτι που δε δέχεται ο ξενοκίνητος όχλος που λυμαίνεται τη χώρα ακόμα και σήμερα...

 Πόλη φάντασμα στη σημερινή Λιβύη

"Μεγάλη Ελλάδα", Ποσειδωνία

Η ανεκτίμητη αρχαιολογική και ταξιδιωτική αξία της Νότιας Ιταλίας 

Μέσα σε αποστάσεις λίγων χιλιομέτρων, συναντούμε ονοματα ιστορικά, τοπωνύμια που συνδέονται με μύθους, με ποίηση, με σχολικές διηγήσεις... Συβαρις, Μεταπόντιο, Τάρας, Ποσειδωνία, Νεάπολις... Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε και να αξιολογήσουμε το ότι πριν από 27 αιώνες, Έλληνες θαλασσοπόροι, στοχευμένα, με συγκεκριμένες οδηγίες και χρησμούς να τους ωθούν, μαζικά και συστηματικά, βρέθηκαν πολλά ναυτικα μίλια μακριά από τις εστίες τους. Δεν πέρασαν από εκεί, δεν χαρτογράφησαν και δεν περιέγραψαν απλώς τις ακτές της ιταλικής χερσονήσου, αλλά έκτισαν πόλεις λαμπρές και για χρόνια ακμάζουσες, οργάνωσαν λιμάνια και εμπορικούς σταθμούς, χάραξαν δρόμους, έκοψαν νομίσματα... και όλα αυτά είχαν διάρκεια αιώνων, με μνημεία ανεξίτηλα στο χρόνο και ανεξάντλητα σε ομορφιά και κλασική αισθητική.

Μόλις 85 χλμ νότια της Νάπολης, στην περιοχή του Σαλέρνο, μπορούμε να θαυμάσουμε μερικούς από τους πιο καλοδιατηρημένους ναούς της αρχαιότητας, τους ναούς της Ποσειδωνίας.

Η Ποσειδωνία ήταν αποικία των Συβαριτών από τον 7ο αιώνα π.Χ. και μετονομάστηκε σε Paestum στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. όταν κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Σήμερα πρόκετται για έναν από τους αρτιότερους αρχαιολογικούς χώρους της ευρύτερης Μεγάλης Ελλάδας.

Βρίσκεται πολύ κοντά στο Τυρρηνικό Πέλαγος για να διευκολύνει την ολοκλήρωση ενός εμπορικού δρόμου που ξεκινούσε από την Αδριατική και διέσχιζε την στενόμακρη ενδοχώρα της χερσονήσου της Καλαβρίας. 

Οι ναοί του Παίστουμ (Ποσειδωνία) είναι μνημεία κορυφαίας αρχιτεκτονικής αξίας, άρτια κατασκευάσματα της εποχής τους, λιτά τεμένη δωρικού ρυθμού.

Καλοκαίρι 2013, πίσω στο "Βόρειο Ακρωτήριο"

Ένα μικρό ψαροχώρι κοντά στο Βόρειο Ακρωτήριο, μια φωτογραφία που τραβήχτηκε γύρω στις 22.00 το βράδυ. 

Ακολουθώντας ένα πρωτότυπο για τα ελληνικά δεδομένα οργανωμένο, τουριστικό οδοιπορικό, έφτασα ξανά μέχρι το βόρειο Ακρωτήριο της Νορβηγίας, το βορειότερο σημείο της ηπειρωτικής Ευρώπης. Γιατί θα άξιζε να επισκεφθεί κάποιος ένα μέρος τόσο μακρινό, έχοντας διανύσει τόσα χιλιόμετρα, ή έχοντας σε προηγούμενα ταξίδια δει τις σκανδιναβικές πρωτεύουσες και τα δυτικά φιόρδ; 

Για πολλούς λόγους: η φύση στο Βορρά είναι διαφορετική, το τοπίο αλλάζει συνεχώς, εκεί μόνο ή και λίγο νοτιότερα μπορεί να γίνει κατανοητό το φαινόμενο του "ήλιου του μεσονυχτίου" και εκτός όλων αυτών, η άφιξη στο Βόρειο Ακρωτήριο φέρει ανεξίτηλη τη σφραγίδα κατάκτησης ενός σημαντικού γεωγραφικού σημείου, ενός ταξιδιωτικού στόχου... 

Ειδικά τα τελευταία χιλιόμετρα της διαδρομής, το οροπέδιο της Φίνμαρκ βορειότερα της Άλτα, οι βραχώδεις ακτές κατά μήκος του δρόμου Ε69, το υποθαλάσσιο τούνελ που οδηγεί στο νησί Μάγκερεϋ, το γυμνό τοπίο της τούνδρας, τα ψαροπούλια... 

Παρότι η Νορβηγία είναι μια χώρα πολύ ακριβή ως προς τη διαμονή, τη διατροφή και την εν γένει διάκινηση, λύσεις και επιλογές υπάρχουν- άλλωστε το κόστος δεν διαφέρει πολύ από ένα αντίστοιχο οδοιπορικό (στην προκειμένη περίπτωση 2500 χλμ) σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. 

Αν αξιολογηθεί το ταξίδι με βάση την επαφή με τη χώρα και τα τοπία της, τις δυνατότητες για φωτογράφηση, για φυσιολατρικές δραστηριότητες και για ταξιδιωτικές συγκινήσεις, όπως ο "νυχτερινός" ήλιος, τότε σίγουρα θα έπρεπε να αποτελεί μια από τις κύριες επιλογές για ξεχωριστούς, "εξωτικούς" προορισμούς στο Βόρειο Ημισφαίριο.

Ο ήλιος λάμπει στη μέση της νύχτας! Το φαινόμενο παρατηρείται στο Βόρειο Ακρωτήριο (φωτογραφία) από τα μέσα Μαίου έως τα τέλη Ιουλίου. Εκείνη την περίοδο, ο ήλιος δεν δύει, δε χάνεται από τον ορίζοντα, πλησιάζει τη θάλασσα (τον ορίζοντα σε άλλες περιοχές) κινούμενος στα βορειδυτικά και "ανατέλλει" από τα βορειοανατολικά...! Ξέρουμε βέβαια ότι ο ήλιος δεν κινείται, αλλά η περιγραφή βασίζεται στο βλέμμα του κάθε ταξιδιώτη που απλά κοιτά εκείνες τις μέρες προς τη δύση, περιμένοντας... το ηλιοβασίλεμα!! 

Το "Βόρειο Ακρωτήριο" ονομάστηκε έτσι το 1553 μετά το πέρασμα από την περιοχή ενός αγγλικού πλοίου. Είναι ένας απόκρημνος βράχος με ύψος 307 μ. που προσφέρει εντυπωσιακή θέα προς τη θάλασσα του Μπάρεντς, προς το Βορρά. Ο πιο κοντινός μεγάλος οικισμός είναι η κωμόπολη Χόνινγκσβογκ, 30 χλμ νοτιότερα.

Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία στα γαλλικά

Τον Οκτώβρη του 2011 ολοκληρώθηκε ένας διετής κύκλος ιστορικής έρευνας και καταγραφής στα πλαίσια μεταπτυχιακού προγράμματος του Πανεπιστημίου Caen Basse Normandie (Γαλλία). Το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο εξειδικεύεται στη σύγχρονη ιστορία καθώς η πόλη αυτή της Νορμανδίας υπέφερε άμεσα και περισσότερο από κάθε άλλη από την απόβαση του 1944. Ήταν επόμενο λοιπόν, η ακαδημαϊκή της κοινότητα να επικεντρωθεί μεταπολεμικά στα γεγονότα του 1944 και εν γένει στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πρόσπαθειες του Πανεπιστημίου πάνω σε αυτόν τον τομέα έρευνας συμπληρώνονται και από τη μεγάλη συλλογή του μουσείου Mémorial de Caen με μια ιδιαίτερη αναφορά στην προπαγάνδα εκείνης της περιόδου. Οι έρευνας έγιναν υπό την επίβλεψη του καθηγητή σύγχρονης ιστορίας Jean Quellien.

Αφίσες Προπαγάνδας στην Ελλάδα (1940 - 1949)

Ο πρώτος τόμος της εργασίας περιέχει τα κείμενα που επεξηγούν τις αφίσες, αναλύουν το περιεχόμενό τους και παραθέτουν παράλληλα ιστορικά στοιχεία για την εν λόγω εποχή (1940 - 1949). Το βασικό πλάνο που ακολουθείται συνάδει με την βασική χρονολογική σειρά των γεγονότων : Ελληνοϊταλικός πόλεμος (με κάποια στοιχεία για την προπαγάνδα της δικτατορίας Μεταξά), Κατοχή (τα ευρήματα αυτής της περιόδου είναι πιο περιορισμένα), Αντίσταση ( η συλλογή των αφισών του ΕΑΜ είναι και η μεγαλύτερη), Εμφύλιος (αφίσες των εκλογών του 1946 , αντικομμουνισμός και ελάχιστα δείγματα προπαγάνδας του ΔΣΕ).

Μέσα από το υλικό προπαγάνδας που βρέθηκε περιγράφεται με γλαφυρό τρόπο μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας μας. Η όλη συλλογή από αφίσες και υλικό προπαγάνδας εντάσσεται πλεόν και στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή συλλογή που φιλοξενείται στο μουσείο Mémorial de Caen.

Ο δεύτερος τόμος παρουσιάζει το ουσιαστικό αντικείμενο της έρευνας, τις αφίσες. Το εικονογραφικό υλικό αποτελείται συνολικά από 148 στοιχεία : σε αυτά περιλαμβάνονται κυρίως αφίσες προπαγάνδας, αλλά και κάποιες προκυρήξεις καθώς και κάποια προπαγανδιστικά εξώφυλλα που συμπληρώνουν την πολιτική και κοινωνική έκφραση της εποχής.
Οι πηγές του προπαγανδιστικού υλικού υπήρξαν ποικίλες : Γενικά Αρχεία του Κράτους (κεντρική υπηρεσία και γραφεία Σερρών και Σάμου), αρχεία ΑΣΚΙ, αρχεία ΕΛΙΑ, αρχεία εφημερίδων, αφίσες μέσα από φωτογραφικά άλμπουμ της εποχής, αρχεία της Εθνικής Τράπεζας (συλλογή Ασπιώτη ΕΛΚΑ) κα.

Τα Τάγματα Ασφαλείας στη Νότια Ελλάδα (1943 - 1944)

Ο δεύτερος κύκλος (δεύτερη χρονιά) του μεταπτυχιακού επικεντρώθηκε στο θέμα του ένοπλου δωσιλογισμού στην κατεχόμενη Ελλάδα. Ως κύρια έκφραση αυτού του φαινομένου η έρευνα αναλύει την περίπτωση των Ταγμάτων Ασφαλέιας (Ευζώνων και Χωροφυλακής) στην Νότια Ελλάδα : Πελοπόννησος, Εύβοια, Αθήνα - Αττική, Αιτωλοακαρνανία. Σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα ένοπλα σώματα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς (από τους οποίους άλλωστε εξοπλίστηκαν) κατά την Κατοχή στην Ελλάδα ήταν πολυπληθή. Η δομή τους δεν ήταν πάντοτε ξεκάθαρη καθώς από τις αρχές του 1944 παρατηρούμε τη δημιουργία νέων "Προτύπων Ταγμάτων Χωροφυλακής" που υπάγονταν στο Υπουργείο Εσωτερικών και έδρασαν στην Πελοπόννησο. Σε κάθε περίπτωση, η κύρια δραστηριότητα αυτών των ενόπλων σχηματισμών, που συχνά δρούσαν συνδυαστικά ή κοινά, ήταν οι "εκκαθαριστικές επιχειρήσεις" κατά των κομμουνιστών - ανταρτών του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Όπως προκύπτει από τις πηγές (και ιδιως από τα γερμανικά αρχεία) αυτές οι επιχειρήσεις ήταν συνήθως κοινές (ΤΑ και γερμανικά σώματα στρατού), οργανωμένες και καθοδηγούμενες από τους Γερμανούς. Τα τάγματα ασφαλείας παρουσιάζονται από τα γερμανικά αρχεία ως μια "βοηθητική δύναμη" που όμως είναι αξιόπιστη και χρήσιμη καθώς γνωρίζει καλά τον αντίπαλο και το "πεδίο της μάχης"...

Η δομή της ιστορικής έρευνας έχει ως εξής : 1) Δημιουργία των ΤΑ (αίτια, κοινωνιολογία, ποσοτική προσέγγιση, πολιτική κάλυψη από την Κυβέρνηση Ράλλη) - 2) Δράση των ΤΑ (σύνοψη επιχειρήσεων ανά περιοχή, η στάση της Κυβέρνησης της Μέσης Ανατολής απέναντί τους, αντικομμουνιστική προπαγάνδα, αντίποινα, ανακοινώσεις των ΤΑ κτλ) -
3) "Εκκαθάριση", Μνήμη, Αποκατάσταση (Δίκες Δωσιλόγων, τύχη των ΤΑ κατά τα Δεκεμβριανά, αξιοποίηση κατά τον Εμφύλιο, μεταπολεμική ανάμνηση και αποκατάσταση κατά της Δικτατορία 1967 - 1974.

Στη αναζήτηση πηγών ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η συμβολή του κατοχικού τύπου που μετέφερε ανακοινώσεις των ΤΑ, αλλά και προπαγάνδα υπέρ της δημιουργίας τους. Τα γερμανικά αρχεία (αρχεία της Ακαδημίας Αθηνών σε μικροφίλμ) αναφέρουν πολλάκοις τα ΤΑ στα χρονικά των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Οι αναφορές επίσης των αρχηγών των ΤΑ που συντάχθηκαν μεταπολεμικά (αρχεία ΔΙΣ) αποδεικνύουν και την ντε φάκτο αποκατάσταση της δράσης τους.

Οι 150 σελίδες του τόμου περιλαμβάνουν και μια αξιόλογη συλλογή από φωτογραφίες και σχετικά έγγραφα.

Ανακοίνωση του επικεφαλής των ΤΑ Πάτρας σχετικά με εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή (εφημερίδα "Νεολόγος").

Τα δυτικά φιορδ της Ισλανδίας - Westfjords

Στην βορειοδυτική άκρη της Ευρώπης...

Εκεί που η άγρια φύση, η απόλυτη ερημιά, ο αμείλικτος καιρός, οι γυμνές ακτές και η κυρίαρχη θάλασσα οδήγησαν τον άνθρωπο στα να φτιάξει μύθους για φαντάσματα και ξωτικά. Εκεί η ανθρώπινη φύση δεν κατάφερε ποτέ να επιβληθεί πλήρως, αλλά αφήνει πάντα το παιχνίδι της ζωής στις υπέρτερες δυνάμεις του βόρειου Ατλαντικού...

Η πιο απομακρυσμένη, η πιο αραιοκατοικημενη, η πλέον ανεξερεύνητη περιοχή της Ισλανδίας... Και αν σκεφτούμε ότι η ίδια η Ισλανδία, η νησιωτική αυτή χώρα με την τεράστια ακτογραμμή, το ηφαιστειογενές έδαφος και την παγωμένη ενδοχώρα είναι από μόνη της μια "ταξιδιωτική πρόκληση", τα δυτικά φιορδ είναι η κρυμμένη και λιγότερο προβεβλημένη πλευρά της... η μεγάλη βορειοδυτική χερσόνησος, το "κεφάλι της πάπιας" που ξεχωρίζει εξετάζοντας το χάρτη της χώρας- οι ακτογραμμές εκεί φέρουν ακέραια και ξεκάθαρα τα σημάδια της διάβρωσης, η βλάστηση είναι ανύπαρκτη στα ανεμοδαρμένα λειβάδια, δέντρα δεν υπάρχουν, μόνο ιδανικά βοσκοτόπια για τα πρόβατα και πλούσιες θάλασσες για τους ψαράδες...
Αν κινηθείτε σε αυτή την περιοχή θυμηθείτε ότι ένα μεγάλο μέρος των διαδρομών γίνεται αναγκαστικά σε χωματόδρομους καθώς δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική!
Η πρωτεύουσα και το μεγαλύτερο "αστικό κέντρο" της περιοχής που αριθμεί μόλις 7.000 κατοίκους είναι η πόλη Ίσαφιορντουρ (Ísafjörður) η οποία βρίσκεται καλά προστατευμένη από τους ανέμους και τις χιονοθύελλες σε ένα από τα στενά φιορδ της περιοχής

Οι υπόλοιποι οικισμοί στα δυτικά φιορδ είναι ουσιαστικά ένα σύνολο από αγροικίες, ένα οικογενειακό αγρόκτημα που ανήκει συνήθως σε οικογένειες κτηνοτρόφων ή ψαράδων- δείγματα της ελάχιστης ανθρώπινης παρουσίας και επιρροής μέσα στην απεραντοσύνη του φυσικού τοπίου... Κι όμως ακόμα και σήμερα, σε τέτοια μέρη μεγαλώνουν παιδιά που κάνουν πολλά χιλιόμετρα για να πάνε στο σχολείο, σε μέρη που εμείς κουραζόμαστε να πάμε ως τουρίστες και μάλιστα με καλό καιρό και κατά τη διάρκεια της ατέλειωτης καλοκαιρινής μέρας! Ας μην ξεχνάμε ότι ο χειμώνας, εκτός του κρύου και των ακραίων φαινομένων που έρχονται κατευθείαν από τον ωκεανό, έχει και το χαρακτηριστικό της ατέλειωτης νύχτας, μιας νύχτας που μπορεί να διαρκεί 18-20 ώρες , με ένα μικρό διάλειμμα καταχνιάς και λυκόφωτος που σηματοδοτεί το ελάχιστο πέρασμα του ήλιου!


Ένα από τα πλέον αξιόλογα αξιοθέατα της περιοχής είναι οι βράχοι Λάτραμπιαργκ (Látrabjarg) που μάλιστα αναγνωρίζονται και ως το δυτικότερο σημείο της Ευρώπης (αν και η Ισλανδία δεν αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής ηπειρωτικής ενδοχώρας)- Οι βράχοι είναι μια αλληλουχία κάθετης βραχώδους ακτογραμμής με μήκος περίπου 14χλμ και ύψος που φτάνει τα 440μέτρα! Ιδανικός τόπος για περπάτημα...

Ένα παχύ στρώμα γρασιδιού καλύπτει ολόκληρη την επιφάνεια που καταλήγει στους κάθετους βράχους και είναι πολύ εύκολο για κάποιον να παρασυρθεί και να φτάσει στην άκρη του γκρεμού σε σημεία που προκαλούν ίλιγγο. Εκεί, μια άλλη έκπληξη περιμένει τον επισκέπτη: σαν να έχει γυρίσει ένας διακόπτης, σαν να έχει ενεργοποιηθεί ένα ηχητικό σύστημα, μια εκκωφαντική οχλαγωγία από χιλιάδες πουλιά αντηχεί στους βράχους... Αμέτρητες φωλιές, αμέτρητα θαλασσοπούλια που πηγαινοέρχονται πριν ή μετά το ψάρεμα στην κρύα θάλασσα, μια πανδαισία της φύσης, μια αποκάλυψη του ανέγγιχτου φυσικού πλούτου... Πολλοί είναι αυτοί που ξαπλώνουν μπρούμυτα και απολαμβάνουν αυτό το θέαμα ή προσπαθούν να φωτογραφίσουν τα πουλιά από πολύ κοντά - δεν είναι πάντα εύκολο! Μάλιστα, οι ντόπιοι χωρικοί παλιότερα και σε εποχές που τα τρόφιμα ήταν σπάνια, οργάνωναν μια εμπειρική αλλά πολύ επικίνδυνη καταρρίχηση στους βράχους για να πάρουν τα αυγά από τις φωλιές των πουλιών...



Εκτός από τα διάφορα είδη γλάρου, το πουλί που "κλεβει την παράσταση" και έχει γίνει η μασκότ της Ισλανδίας είναι ο πουφίνος ή φρατέρκουλος (δυστυχώς στα ελληνικά δεν υπάρχει μια ικανοποιητική μετάφραση για την ονομασία του πουλιού) - πρόκειται για το είδος fratercula arctica (puffin) που απαντάται σε ολόκληρο το βόρειο Ατλαντικό. Το χειμώνα το πουλί αυτό μπορεί να φτάσει μέχρι και τις ακτές του Μαρόκου για να αποφύγει το εξοντωτικό κρύο. Χαρακτηριστικό είναι το ράμφος του που χωράει μέχρι και 15 - 20 ψάρια. Μπορούν να βουτήξουν σε αρκετά μέτρα βάθος για να βρούν την τροφή τους, ενώ ξεχωρίζουν από το νευρικό και γρήγορο φτερούγισμά τους και κινούνται χαμηλά, παράλληλα με τη θάλασσα. Οι μεγαλύτερες αποικίες από φρατέρκουλους βρίσκονται στα νησιά Βέστμαν, κοντά στη νότια ακτή της Ισλανδίας όπου μάλιστα αποτελούν και μια από τις ντόπιες γαστρονομικές σπεσιαλιτέ (κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στα νησιά Φαρόε).

Για να φτάσετε μέχρι εκεί και σχεδόν να αγγίξετε τα θαλασσοπούλια θα πρέπει να διανύσετε 46 χλμ χωματόδρομου κατά μήκος μιας επιβλητικής ακτογραμμής... Θα διαπιστώσετε επίσης ότι στο μέρος που θα φτάσετε, σε αυτό το μοναδικό μνημείο της φύσης, δεν υπάρχει καμία "τουριστική αξιοποίηση", ούτε εστιατόριο, ούτε "κέντρο επισκεπτών", ούτε κατάστημα με αναμνηστικά... Ότι φωτογραφίσετε, ότι δείτε και ότι θυμάστε είναι αυτά που θα σας μείνουν από τους βράχους Λάτραμπιαργκ...

Iguaçu

Σήμερα είναι ένας δημοφιλής και προσιτός προορισμός, γνωστός στους περισσότερους που αναζητούν τα βασικά σημεία ενδιαφέροντος στη Νότια Αμερική. Οι εντυπωσιακές υδατοπτώσεις του Ιγκουασού μοιράζονται ανάμεσα σε Βραζιλία και Αργεντινή και το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι είναι πάνω από 200 στον αριθμό! Αν αναρωτιέστε "ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι καταρράκτες στον κόσμο", η ερωτήση μάλλον είναι "άστοχη", μιας και το κάθε τοπίο είναι διαφορετικό, αλλά και ο κάθε οικοδεσπότης έχει φροντίσει να αναδεικνύει μια "πρωτιά" για τον δικό του καταρράκτη..! Έτσι, στο Ιγκουασού θα βρείτε τους περισσότερους καταρράκτες, στη Βικτόρια (Ζάμπια, Ζιμπάμπουε) τον μεγαλύτερο όγκο νερού, στο Νιαγάρα (ΗΠΑ, Καναδάς) τη μεγαλύτερη "μονοκόμματη" υδατόπτωση (sic) και στον Angel (Βενεζουέλα) το μεγαλύτερο ύψος, περίπου 970 μέτρα.


Η περιήγηση στους καταρράκτες Ιγκουασού γίνεται σε ένα χώρο καλά οργανωμένο, με μονοπάτια, καταστήματα και υποδομή που συνάδει με τη φύση του ομώνυμου εθνικού πάρκου. Από τη Βραζιλία, μπορεί κανείς να δει τους περισσότερους καταρράκτες, καθώς τα νερά "έρχονται" από τη μεριά της Αργεντινής. Από την Αργεντινή είναι καλύτερη η προσέγγιση στο σημείο με το περισσότερο νερό, το "λαρύγγι του διαβόλου" (Garganta del Diablo), όπου γίνεται αντιληπτή η δύναμη του ποταμού. Μάλιστα στην Αργεντινή η προσέγγιση του σημείου αυτού γίνεται και μέ τρένο, κάτι που αποτελεί μια όμορφη επιλογή και εμπειρία.


*** Μια ιδιαίτερη εμπειρία είναι η άνοδος του ρεύματος του ποταμού με ταχύπλοο. Οργανώνεται και στις δύο πλευρές, διαρκεί περίπου 35 λεπτά, γίνεται με πλοιάρια χωρητικότητας 25 ατόμων και θα σας φέρει κάτω από τους πιο μικρούς καταρράκτες, κάτι που αρκεί για να γίνετε "εντελώς μούσκεμα"! Η κάθοδος γίνεται με ειδικά ηλεκτρικά οχήματα μέσα από το τροπικό δάσος. (Αναζητείστε πληροφορίες στην εταιρία Macuco safari από τη μεριά της Βραζιλίας)

Ας σημειωθεί ότι ο ποταμός Ιγκουασού είναι παραπόταμος του -ακόμα μεγαλύτερου - Παρανά και αυτός ο τεράστιος υδάτινος δρόμος καταλήγει στο Ρίο ντε λα Πλάτα, σε έναν ποταμόκολπο (τις εκβολές) με πλάτος περίπου 200 χλμ όταν φτάνει στον ατλαντικό ωκεανό, ανάμεσα σε Αργεντινή και Ουρουγουάη.

Masai Mara National Reserve

Πρόκειται για το πιο γνωστό από τα καταφύγια θηραμάτων στην Κένυα, προσβάσιμο και πολυσύχναστο, κοντά στα σύνορα με την Τανζανία και προέκταση του γνωστού πάρκου Σερενγκέτι της γειτονικής χώρας. Με μια έκταση περίπου 1500 τ.χλμ είναι αρκετά μικρότερο από τα μεγάλα αφρικανικά πάρκα, αλλά παρουσιάζει μια μεγάλη πυκνότητα σε πληθυσμό αγρίων ζώων, γεγονός που έχει συμβάλλει στην μεγάλη επισκεψιμότητά του. Η διαφορά ανάμεσα σε "καταφύγιο" και "εθνικό πάρκο" έγκειται στο ότι στην πρώτη περίπτωση δεν έχει τον πρώτο λόγο η κεντρική κυβερνητική υπηρεσία, αλλά η τοπική διοίκηση, ενδεχομένως σε συνεργασία με κοινότητες αυτοχθόνων της περιοχής. Στην περίπτωση του Μασάι, οι ντόπιοι πληθυσμοί (οι κυρίως κτηνοτρόφοι Μασάι) έχουν διατηρήσει το δικαίωμα της βοσκής στον ίδιο χώρο όπου περιφέρονται και τα άγρια ζώα. Σε ένα εθνικό πάρκο -αντίθετα - οι περιορισμοί επιβάλλονται απευθείας από την εθνική υπηρεσία άγριας ζωής, ο έλεγχος (συνήθως πιο αυστηρός) της περιοχής γίνεται απευθείας απο την κεντρική διοίκηση, χωρίς εξαιρέσεις που αφορούν τις ντόπιες κοινότητες και τα δικαιώματά τους.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι όλοι αυτοί οι προστατευμένοι χώροι στην Αφρική και στην Κένυα διατηρούν την ελεύθερη διακίνηση, περιπλάνηση και αναπαραγωγή των ζώων. Είναι χώροι όπου προστατεύεται η ελευθερία των ζώων και ελέγχεται σε γενικές γραμμές ο πληθυσμός και η υγεία τους, χωρίς όμως άλλες ουσιαστικές ανθρώπινες παρεμβάσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πάρκα- καταφύγια δεν είναι περιφραγμένα και εκεί τα ζώα δεν... ταϊζονται! (όπως πολλοί τουρίστες πιστεύουν). Ο βασικός ρόλος των φυλάκων ειναι να περιπολούν για να καταπολεμηθεί η λαθροθηρία και να τηρούνται οι βασικοί κανόνες προσέγγισης του χώρου από τουρίστες.

Το καταφύγιο Μασάι απέχει περίπου 6-7 ώρες από την πρωτεύουσα Ναϊρόμπι μέσω μιας ενδιαφέρουσας οδικής διαδρομής. Ο δρόμος περνά από την "κοιλάδα του μεγάλου ρήγματος" (Rift Valley), μια ζώνη με έντονη γεωθερμική δραστηριότητα και μέσω αυτής μπαίνει στη χώρα των Μασάι. Δεν θα δείτε "σύνορα" ή κάποια πινακίδα να σας προετοιμάζει για ένα "φολκλορικό συναπάντημα", αλλά σιγά σιγά πυκνώνουν στο πλάι του δρόμου οι αχυρένιες καλύβες, οι βοσκοί με του κόκκινους μανδύες, τα πολλά παιδιά που κοιτούν με απορία τους ανυπόμονους λευκούς τουρίστες... Οι τελευταίες 2-2,5 ώρες γίνονται σε χωματόδρομο, εκεί που το τοπίο γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον.
***Η ίδια διαδρομή μπορεί να καλυφθεί και αεροπορικώς με μια πολύ σύντομη πτήση από το Ναϊρόμπι προς το αεροδρόμιο (μάλλον αεροδιάδρομο) του Μασάι Μάρα.

Χαρακτηριστικό του τοπίου της περιοχής είναι τα μεγάλα βοσκοτόπια που διακόπτονται από συστάδες θάμνων ή δέντρων. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που μπορούν τα ζώα να "εντοπιστούν" εύκολα από τους ντόπιους οδηγούς και από τους αλλοδαπούς ερασιτέχνες φωτογράφους. Ο "στόχος" ενός τουρίστα είναι να δει -μέσα σε μια μέρα - τα "5 μεγάλα" θηράματα (big five): Ελέφαντα, λεοπάρδαλη, λιοντάρι, ρινόκερο και βούβαλο. Κατά τα άλλα, τα ζώα που αριθμητικά κυριαρχούν είναι τα φυτοφάγα (ιμπάλα, γαζέλα τόμσον, τόπι, χάρτεμπιστ, γκνου, ζέβρες, καμηλοπαρδάλεις, φακόχοιροι κτλ). Τα κοπάδια ελεφάντων είναι πιο σπάνια, ενώ οι ιπποπόταμοι απαντώνται, πού αλλού, στα λασπωμένα νερά του ποταμού Μάρα.

Τα σαρκοφάγα (λιοντάρια, τσιτάχ, λεοπαρδάλεις, ύαινες, τσακάλια) είναι σίγουρα πιο σπάνια και πιο "ντροπαλά". Και επειδή οι περισσότεροι τουρίστες αναρωτιούνται γιατί τα λιοντάρια πχ δεν επιτίθενται στα αυτοκίνητα και τους ανθρώπους που τα φωτογραφίζουν επίμονα και τα ενοχλούν με το θόρυβο, η απάντηση είναι απλή:
όταν το λιοντάρι επιτεθεί, ούτε θα το δεις ούτε θα το ακούσεις, θα σου έχει στήσει ενέδρα... Τα λιοντάρια που βλέπουμε μέσα στους θάμνους και τα ψηλά χορτάρια, έχουν ήδη επιτεθεί σε κάτι, ή έχουν ήδη φάει και χωνεύουν, ή τρώνε εκείνη τη στιγμή...

Ένα μεγάλο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια είναι η κοσμοσυρροή. Το "σαφάρι" (η περιήγηση προς αναζήτηση ζώων) γίνεται μαζικά, στα ίδια περίπου σημεία και πολλές φορές διαταράσσει την ομορφιά και κυρίως την ησυχία του φυσικού τοπίου. Επιπλέον, οι οδηγοί (πολλοί από αυτούς) αγνοούν βασικούς κανόνες για την εν λόγω δραστηριότητα (απόσταση από τα ζώα, σβήσιμο της μηχανής, προσέγγιση, "κλείσιμο" του χώρου κτλ), κάτι που προκαλεί μια αλγεινή εντύπωση σε ένα περιβάλλον τέτοιας οικολογικής αξίας. Το ζητούμενο είναι τι θα γίνει τα επόμενα χρόνια, όταν ο τουρισμός αυξηθεί ακόμα περισσότερο...