Τρίτη 20 Ιανουαρίου 2009

Η ευρύτερη Νότια Αφρική και μια πρωτη μικρή ιστορία

Η περιοχή που περιλαμβάνει τη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής, τη Ναμίμπια, τη Μποτσουάνα, τη Ζιμπάμπουε και... αν .εχουμε δια΄θεση επέκτασης, τη Ζάμπια και το Μαλάουι.
Τα τελευταία χρόνια έχω βρεθεί στην περιοχή αρκετές φορές στα πλαίσια οργανωμένων ταξιδιών. Συνήθως το ταξίδι ακολουθεί μια πορεία από τα μεγάλα αστικά κέντρα, Πρετόρια και Γιοχάνεσμπουργκ προς τα ανατολικά, κοντά στα σύνορα με τη Μοζαμβίκη. Εκεί βρίσκεται η Μπουμαλάνγκα, η "χώρα του ανατέλοντος ηλίου" (αυτό σημαίνει στη γλώσσα των ντόπιων) και είναι γνωστή για το τεράστιο σε έκταση και ποικιλία πάρκο Κρούγκερ.
Η ιδέα για τη δημιουργία αυτού του δρυμού ανήκει στον ίδιο τον Κρούγκερ, λίγα χρόνια πριν βρεθεί και ο ίδιος στο δρόμος της εξορίας από τη χώρα του, κυνηγημένος, κατακτημένος και ταπεινωμένος από τους Άγγλους...
ο Κρούγκερ ήταν λευκός, ναι, αλλά τον κυνηγούσαν οι Άγγλοι γιατί ήταν ένας Μπόερ, νοτιοαφρικανός πολλών γενεών, που οι προγονοι του καλλιέργησαν τη γη και δημιουργησαν φαρμες, "bo" στη γλώσσα τους, που δεν είναι τα αγγλικά, αλλά η λεγόμενη αφρικανολλανδική διάλεκτος, afrikaans (που στα ολλανδικά σημαίνει αφρικανικά).
Η γλώσσα αυτή έχει τη βάση της στα ολλανδικά του 17ου αιώνα (οι πρώτοι άποικοι έφτασαν εκεί που σήμερα ειναι το Κέηπ Τάουν το 1692) και διαμορφώθηκε για πολλά χρόνια μακριά από την Ευρώπη. Την μιλούν σήμερα αρκετά εκατομμύρια άνθρωποι στη Νότια Αφρική και τη Ναμίμπια, είτε ως μητρική είτε ως δεύτερη γλώσσα.
Και δεν την μιλούν "ολλανδοί" όπως πολύ συχνά ακούω, την μιλούν οι περισσότεροι λευκοί, νοτιοαφρικανοί, ολλανδικής, γαλλικής, φλαμανδικής, γερμανικής, βρετανικής καταγωγής που μες στην απελπισία εκείνων των εποχών βρέθηκαν σε καράβι και με αυτό στις ακτές της νότιας Αφρικής... και όχι μόνο αυτοί...
Ένας μεγάλος πληθυσμός μιγάδων, απογόνων σκλάβων από τη Σρι Λάνκα, τη Μαγαδασκάρη, την Ινδονησιά και άλλες περιοχές, που αναμίχθηκαν με τους λευκούς αποίκους, έχουν ως μόνη και κύρια γλώσσα την αφρικάανς. Και ειναι και αυτοι νοτιο αφρικανοί...
Οι ευρωπαιοι και ιδιαιτερα οι Ελληνες, έχουμε τη συνηθεια να ταυτίζουμε την μακρινή καταγωγή ή και το χρώμα του δέρματος με την εθνικότητα... Πολύ απλά, η παραπάνω γλωσσική οικογένεια, οι ομιλητές της αφρικάανς και σημερινοί κάτοικοι της χώρας δεν ξέρουν από που κατάγονται, ειναι απλά νοτιοαφρικανοί, έχουν γεννηθει και μεγαλώσει εκει εδώ και πολλές γενιές, ανήκουν σε εκείνη τη γη και εκεινη η γη τους ανήκει... Τόσο απλά; Η γη τους ανήκει;
Και τι να πουν οι άλλες 9 επίσημες γλωσσικές ομάδες της νότιας Αφρικής μόνο, που ζούσαν εκει, ή κάπου εκεί, πριν την έλευση των λευκών με τους σκλάβους τους;
Η νέα λοιπόν Νότια Αφρική έχει ως δόγμα και έμβλημα το ότι η γη ανήκει σε όλους αυτούς, σε αυτούς που μιλούν τις 11 επίσημες γλώσσες της χώρας αυτής.
Και πού είχαμε μείνει; Στον κρούγκερ και τους Μπόερς...
Γιατί τους κυνηγούσαν οι Αγγλοι (λευκοί και αυτοί), και ο πρόεδρος, ο ηγέτης τους Κρούγκερ αναγκάστηκε να παέι στην Ευρώπη με καράβι από τη Μοζαμβίκη
και να πεθάνει εκει το 1904;;
Ηταν ο περίφημος πόλεμος των Μπόερς, συγκεκριμένα ο πόλεμος μεταξύ Άγγλων και Μπόερς από το 1899 έως το 1902. Είχε γίνει και άλλος νωρίτερα, το 1881, αλλά δεν άλλαξε πολλά στις μεταξύ τους ισορροπίες.
Οι Μπόερς ζούσαν στο εσωτερικό της χώρας από τη δεκαετία του 1830. Το 1834 ξεκίνησε η "μεγάλη πορεία" (die groot trek) από την περιοχή του ακρωτηριου προς τα βορεια. Περίπου 14.000 Μπόερς, με τους υπηρέτες τους, άφησαν το αγαπημένο τους Κέηπ Τάουν και τις γύρω περιοχές μην αντέχοντας την νεοφερμένη βρετανική διοίκηση που τους αφαίρεσε προνομία και περιουσίες. Έφυγαν για να διανύσουν κάποιες χιλιάδες χιλιόμετρα πριν εγκατασταθούν εκεί που σήμερα είναι το Γιοχάνεσμπουργκ και τότε λεγόταν Τρανσβάαλ, η περιοχή πέρα από τον πόταμό Βάαλ. Άλλοι πήγαν κοντά στον ποταμό Οράγγη και δημιούργησαν το "ελεύθερο κρατος του Οράγγη" και άλλοι έφτασαν μέχρι τη σημερινή Ζιμπάμπουε και μέχρι τα σύνορα της τότε πορτογαλικής Μοζαμβίκης.
Πολλόι σύντομα οι Βρετανοί τους "χτύπησαν ξανά την πόρτα"... Το πρόβλημα όμως δημιουργήθηκε όταν το 1873 βρέθηκαν διαμαντια στο Κίμπερλυ και οι Άγγλοι κατάλαβαν ότι η ενδοχώρα που είχαν καταλάβει οι Μπόερς δεν είχε μόνο άγρια ζώα και εχθρικές φυλές. Ακόμα πιο έντονη έγινε η πίεση μετά το 1886 οπότε βρέθηκαν τεράστια κοιτάσματα χρυσού στο Γιοχάνεσμπουργκ (που γι' αυτό ιδρύθηκε άλλωστε!). Τα εδάφη αυτά ανήκαν στους Μπόερς και οι Βρετανοί.... τα διεκδίκησαν.... και τα κατέλαβαν!
Ο πόλεμος των Μπόερς έμεινε στην ιστορία ως η πρώτη διαμάχη της σύγχρονης ιστορίας κατά την οποία χρησιμοποιήθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης, μέθοδος συστηματικής εξόντωσης του πληθυσμού των Μπόερς. Το 1902 ο πόλεμος τέλειωσε, όπως τέλειωσε και η σύντομη ιστορία των δημοκρατιών των Μπόερς και πολύ σύντομα, το 1910, οι δυο "λευκές κοινότητες" μόνιασαν κάτω από τη σκέπη της Νοτιοαφρικανικής ένωσης, της νέας μορφής ενός κράτους με πολλές και άνισες μεταξύ τους εθνότητες...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου